Kamerbrief over Nationale Aanpak Wateroverlast

Het rapport ‘Landelijk waterbeeld grootschalige extreme regen – totstandkoming en toelichting’ van Deltares is eind oktober door BBB-minister Tieman (IenW) naar de Kamer gestuurd. In de bijgaande brief bespreekt de minister nieuwe inzichten in de kwetsbaarheid voor grootschalige extreme neerslag in Nederland, en het daarop volgende traject: de ontwikkeling van een Nationale Aanpak Wateroverlast.

In 2022 bleek dat we in Nederland geen goed beeld hebben van de knelpunten die ontstaan bij grootschalige extreme regenval, zoals in Limburg in 2021. Daarom zijn er inmiddels bovenregionale stresstesten uitgevoerd, die laten zien wat de mogelijke gevolgen zijn als er in 48 uur zo’n 200 mm regen valt in een groot gebied. Oftewel: wat zijn de gevolgen van een ‘Limburg-bui’ in de rest van Nederland?
 
Met dit rapport van Deltares is een eerste stap gezet: het opstellen van waterbeelden per regio. De tweede stap, het opstellen van gevolgenbeelden, die onder meer inzicht geven in potentiële schade, slachtoffers, en uitval van vitale infrastructuur, zal eind 2025 worden afgerond.

Landelijk waterbeeld
Op basis van de nu beschikbare waterbeelden is het onderstaande landelijk ‘waterbeeld bij grootschalige extreme regen’ gemaakt. Deze kaart heeft vooral een signalerende functie. Pas als ook de gevolgenbeelden beschikbaar zijn, kan de ernst van de overlast worden beoordeeld en kunnen er uitspraken gedaan worden over gebieden die extra aandacht vragen.

Nationale Aanpak Wateroverlast
Vanwege de toenemende kans op extreme neerslag ontwikkelt IenW in de komende jaren een Nationale Aanpak Wateroverlast. Deze bestaat uit twee onderdelen: het in kaart brengen van de gevolgen, en het vergroten van de weerbaarheid en veerkracht bij verschillende situaties van wateroverlast, waaronder ook kortdurende piekneerslag. Voor een groot deel zijn de bijbehorende acties al in gang gezet, in lijn met de afspraken die zijn gemaakt door de Beleidstafel Wateroverlast en Hoogwater. Bij de uitwerking van de Nationale Aanpak Wateroverlast wordt het principe van meerlaagsveiligheid gevolgd.

De planning is om de Nationale Aanpak Wateroverlast eind 2026 aan de Kamer aan te bieden. Keuzes en maatregelen om de weerbaarheid bij wateroverlast te vergroten zullen als advies aan het kabinet worden opgenomen als een Deel-deltabeslissing Wateroverlast in het Deltaprogramma 2027-2033.

Enkele bevindingen n.a.v. regionale stresstesten
– Bij grootschalige extreme regen kunnen grote waterdieptes ontstaan (tot lokaal wel 1 à 2 meter diep). Met name in de hellende gebieden, de gebieden langs beken en in de overgangsgebieden van hoog naar laag Nederland.
– Het kan lang (soms weken) duren voordat het water weer weg is, met name in de bemalen gebieden, maar ook rondom beekdalen.
– Het type overlast verschilt: in laag Nederland worden grote gebieden met vooral ondiepe en langdurige wateroverlast verwacht, terwijl in hoog Nederland vooral meer lokaal langs de beken water op maaiveld met grotere dieptes kan voorkomen.

Downloads
Kamerbrief over wateroverlast door grootschalige extreme regen
Deltares rapport ‘Landelijk waterbeeld grootschalige extreme regen – totstandkoming en toelichting’