Rabobank stopt 100 miljoen in biobased woningen en waterbesparing

Rabobank wil de komende vier jaar met een financiële impuls van liefst 100 miljoen euro via dochter BPD Bouwfonds Gebiedsontwikkeling de ontwikkeling van biobased woningen met waterbesparende technieken bevorderen.

Er zijn nu al ruim 1300 woningen aangemerkt in BPD projecten, zowel huur als koop, die op deze manier gebouwd kunnen gaan worden. ‘Wij betalen de extra kosten voor innovatieve maatregelen die nu nog te duur zijn ten opzichte van conventionele bouwmaterialen’, zegt Rabobank-ceo Stefaan Decraene. ‘Wij willen behalve aan de energietransitie en de voedsel- en landbouwtransitie ook werken aan waterinnovaties’, aldus Decraene. Rabobank heeft daarvoor zelfs een divisie water opgericht.

‘Het is de bedoeling dat aannemers waar wij mee werken deze maatregelen vaker gaan toepassen en er de komende vier jaar mee leren werken zodat we kunnen opschalen’, licht Harm Janssen, ceo van BPD toe. ‘De honderd miljoen euro moet gaan werken als een vliegwiel voor klimaatadaptieve bouwwijzen’, aldus het duo. Het bedrag is rechtstreeks afkomstig uit de winst van de bank. Het wordt als ‘coöperatief rendement’ aan ‘maatschappelijke doelen’ toegekend.

De honderd miljoen euro moet gaan werken als een vliegwiel voor klimaatadaptieve bouwwijzen

Belgisch waterbewustzijn
Beide topmannen spraken op een bijeenkomst van de Dutch Design Week in Eindhoven, waar mensen uit de financiële wereld, ontwerpers, bouwers en waterspecialisten elkaar ontmoetten. Decraene, Belg van origine, verwondert zich over het verschil in de prijs van water in Nederland en België. ‘Ik betaal in Brugge € 8 per duizend liter en in Amsterdam € 1,30. Het waterbewustzijn is België is daardoor hoger.’ Veel Vlamingen gebruiken regenwater voor toiletspoeling, wasmachine en hebben een rietfilter in de tuin. Ze zijn bovendien verplicht bij nieuwbouw ondergrondse reservoirs aan te brengen op het perceel.

Drinkwaterbesparing
In Nederland liggen grote kansen om het drinkwatergebruik in woningen te verminderen en regenwater beter te benutten. BPD bereidt op dit moment diverse projecten voor waarin biobased bouwmaterialen en waterbesparende technieken worden geïntegreerd. Denk aan oplossingen zoals houtskeletbouw, natuurlijke isolatiematerialen en systemen voor regenwateropvang. Deze projecten zijn verspreid over het land en variëren in omvang en type woningen. Samen met Rabobank en andere partners wil BPD deze innovaties versneld toepassen, zodat duurzame bouwmethoden en waterbewust ontwerpen de norm worden in gebiedsontwikkeling.

‘Drinkwaterbesparing moet een belangrijker rol krijgen in de bouwketen’, aldus Rabobank en BPD. Daarvoor is een mentaliteitsverandering nodig. De Waterambassade, een creatieve vrijplaats die meer mét en vóór water wil ontwerpen, had daarvoor de metafoor van een ‘waterpen’ bedacht. De pen, ontworpen door kunstenaar Jeroen Peeters, is gemaakt uit een 750 jaar oud blok hout dat gevonden is in een middeleeuwse waterpunt bij Nederweert. Op de pen is een glazen bolletje met water gemonteerd. Er zijn twintig van deze pennen gemaakt. ‘We zoeken ‘waterdragers’ bij wie deze pen in goede handen is en die water een stem geven aan tafel, zodat er in het bouwproces een dialoog over de waarde van water ontstaat’, zegt Jannemarie de Jonge, landschapsarchitect bij bureau Wing, voormalig Rijksadviseur voor de Fysieke Leefomgeving en thans ook ‘ambassadeur Natuurinclusief’. Ter plekke worden vijf mensen ‘waterdrager’, onder hen Arthur Valkieser, oprichter van de Hydraloop, een apparaat dat douchewater geschikt maakt voor hergebruik als wasmachinewater, toiletwater of tuinwater. Later in de Dutch Design Week werden opnieuw waterpennen uitgedeeld met Deltacommissaris Co Verdaas en gedeputeerde Saskia Boelema van de provincie Noord-Brabant.

Leren van de Belgische aanpak
‘We staan er in waterrijk Nederland niet zo bij stil, maar er komt een probleem op ons af: is er in droge periodes wel drinkwater genoeg? Zeker als je bedenkt dat het aantal inwoners groeit’, aldus Sladjana Mijatovic, duurzaamheidsmanager bij BPD. ‘Je zult dat waterprobleem nooit helemaal binnen de woning alleen kunnen oplossen. Maar we moeten er in gebiedsontwikkeling wel op inspelen en dat doen we ook. Nieuwe gebiedsontwikkelingen benaderen wij vanuit het bestaande landschap en daar zijn bodem en water sturend. Ook bewustwording bij de consument is belangrijk.’ Regelgeving vormt een extra belemmering, zegt ze. ‘In België zijn ze er verder mee, dankzij strengere regelgeving en tariefdifferentiatie. Voor opschaling in Nederland is het nationale beleid en bestuurlijke regie doorslaggevend. We kunnen leren van de Belgische aanpak.’ Het landelijke doel is om het watergebruik in Nederland in 2035 terug te brengen van 128 liter per persoon per dag naar 100 liter.

Voor het gebruik van biobased materiaal in de bouw geldt eveneens een belangrijk doel, aldus BPD. In 2030 moet dertig procent van de grondgebonden nieuwbouwwoningen bestaan uit minstens dertig procent natuurlijke bouwmaterialen, aldus een convenant dat acht ontwikkelaars eerder dit jaar afsloten. Houtskeletbouw en kruislaaghout (cross laminated timber) en isolatiemateriaal als vlas, stro en hennep.

Vraag aanwakkeren
Doordat Rabobank de komende jaren de meerkosten van deze duurzamere toepassingen in duizenden nieuwbouwwoningen van BPD vergoedt, wordt de vraag naar deze materialen en technieken aangewakkerd en krijgt de keten de kans zich verder te ontwikkelen, hopen de initiatiefnemers. Een groeiende vraag naar biobased bouwmaterialen kan het voor boeren aantrekkelijker maken om de grondstoffen hiervoor, zoals vlas, te verbouwen. Ook worden producenten hierdoor aangemoedigd om hun assortiment te vergroten en te verbreden. Zo wil Rabobank een vliegwieleffect creëren dat biobased en drinkwater besparend bouwen aantrekkelijker maakt voor veel meer bouwprojecten in Nederland. Een keten van boer tot bouwer zou inhoud kunnen geven aan het nieuwe parool ‘van land tot pand’. Biobased bouwen kan de CO2-uitstoot twintig tot zestig procent verminderen ten opzichte van conventionele bouwmethoden.

Rabobank wil zowel biobased bouwen ontwikkelen als de aandacht voor water vergroten. ‘Dat werkt zowel in de richting van de bouwketen als naar de landbouwbedrijven en de industrie, denk aan hergebruik van water voor grootverbruikers’, zegt Margot d’Ancona-Roessink die het nieuwe waterteam van vier mensen bij de bank aanstuurt. De bank zet in op sectoren waar ze de meeste impact kunnen maken, zoals de (glas)tuinbouw. ‘De focus van ons team ligt op kennis ophalen en delen, het netwerk van de bank inzetten op het thema water en natuurlijk komen tot (vernieuwende) financieringsoplossingen.’

Zie ook: Coöperatief Initiatief – Biobased Bouwen en Waterhergebruik (Rabobank.nl 20-10-2025)

Tekst en foto: René Didde
Artist impressions (c) BPD